KADERE İMAN

4795 - Hz. Cabir (R.a) anlatэyor: "Resыlullah (S.a.v) buyurdular ki:

"Kul, hayrэyla, юerriyle kadere inanmadэkзa, kendine (hayэr ve юerden) isabet edecek юeyi atlatamayacaрэnэ, (hayэr ve юerden) kaзacak olan юeyi de yakalayamayacaрэnэ bilmedikзe iman etmiю olmaz."

Tirmizi, Kader 10, 2145.

4796 - Ubвde Эbnu's-Sвmit (R.a) oрluna цlьmь sэrasэnda demiюtir ki: "Oрulcuрum, baюэna gelecek olan юeyin asla atlatэlamayacaрэnэ, kaзэrdэklarэnэ da yakalayamayacaрэnэ bilmedikзe sen, imannэn hakikatэnэn tadэnэ asla bulamazsэn. Zira ben, Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'эn юцyle sцylediрini iюittim:

"Allah'эn ilk yarattэрэ юey kalemdir. Kalemi yarattэ ve: "Kэyamete kadar olacak юeylerin miktarlarэnэ yaz!" dedi."

"Oрulcuрum, Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'dan юunu da iюittim:

"Kim bu inanз dэюэnda olarak цlьrse benden deрildir."

Ebu Davud, Sьnnet 17, (4700); Tirmizi, Kader 17, (2156).

KADERLE AMEL

4797 - Эbnu Amr Эbni'l-As (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm, elinde iki kitap olduрu halde yanэmэza geldi ve:

"Bu iki kitap nedir biliyor musunuz?" buyurdular. Cevaben:

"Hayэr, ey Allah'эn Resыlь! bilmiyoruz. Ancak bildirmenizi istiyoruz!" dedik. Bunun ьzerine saр elindekini gцstererek:

"Bu Rabbьlвlemin'den (gelmiю) bir kitaptэr. Эзerisinde cennet ehlinin isimleri mevcuttur. Hatta onlarэn babalarэnэn ve kabilelerinin isimler de mevcuttur ve sonunda da icmal yapmэюtэr. Bunlara asla ne ilave yapэlэr, ne de onlardan eksiltmeye yer verilir. Hiз deрiюmeden ebedi olarak sabit kalэr" buyurdular. Sonra sol elindekini gцstererek:

"Bu da Rabbьlвlemin'den bir kitaptэr. Bunun iзinde de ateю ehlinin isimleri, onlarэn atalarэnэn isimleri ve kabilelerinin isimleri vardэr. En sonda da icmвllerini yapmэюtэr. Bunlara asla ne ziyade yapэlэr, ne de eksiltmeye yer verilir!" buyurdular. Ashabэ sordu:

"Цyleyse ey Allah'эn Resыlь, niye amel ediliyor? Madem ki her юey цnceden olmuю bitmiю, yazэlmэю ve artэk yazma iюinden fariр olunmuю (bir daha yapma gayreti de niye)?"

Resыlullah юu cevabэ verdi:

"Siz amelinizle doрruyu ve istikameti arayэn! Эtidali koruyun, Zira, cennetlik olan kimsenin ameli, cennet ehlinin ameliyle sonlanэr; (daha цnce) ne зeюit amel yapmэю olursa olsun. Keza cehennemlik olanэn ameli de cehennem ehlinin ameliyle sonlanэr, hangi зeюit amel ile amel etmiю olursa olsun!"

Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm, sonra elindeki kitaplarэ atэp, elleriyle iюaret ederek dedi ki:

"Rabbiniz kullardan artэk fariр oldu, birkэsmэ cennetlik, birkэsmэ da cehennemliktir."

Tirmizi, Kader 8, (2142).

4798 - Hz. Ali (R.a) anlatэyor: "Biz bir cenaze vesilesiyle Baki'u'l-Рarkad'da idik. Derken yanэmэza Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm зэkageldi ve oturdu. Biz de etrafэnda (halka yapэp) oturduk. Elinde bir зubuk vardэ. Зubuрuyla yere birюeyler зizmeye baюladэ. Sonra:

"Sizden kimse yok ki, юu anda cennet veya cehennemdeki yeri yazэlmamэю olsun!" buyurdular. Cemaat:

"Ey Allah'эn Resыlь, dedi. Цyleyse hakkэmэzda yazэlana itimad edip ona dayanmayalэm mэ?"

"Зalэюэn, buyurdular. Herkes kendisi iзin yaratэlmэю olana erecektir. Cennetlik olanlar, saadet(e gцtьren) amelde (muvaffak) olacaktэr. Юekвvet ehli olanlar da юekвvet(e gцtьren) amelde (muvaffak) olacaktэr!"

Sonra юu ayeti tilavet buyurdular. (Mealen): "Kim baрэюta bulunur, gьnahtan kaзэnэr ve dinin en gьzelini tasdik ederse, biz de ona hayэr ve kolaylэk yolunu kolaylaюtэrэrэz" (Leyl 5-7).

Buhari, Tefsir, Leyl, Cenaiz 83, Edeb 120, Kader 4, Tevhid 54; Mьslim, Kader 6, (2647); Ebu Davud, Sьnnet 17, (4694); Tirmizi, Kader 3, (2137), Tefsir, Leyl, (3341).

4799 - Hz. Cabir (R.a) anlatэyor: "Sьraka Эbnu Malik Эbnu Cu'юem (R.a) gelerek sordu:

"Ey Allah'эn Resыlь! Bize dinimizi aзэkla. Sanki yeni yaratэlmэю gibiyiz. Юimdi amel ne husustadэr: Kalemlerin kuruduрu, miktarlarэn kesinleюtiрi юeylerde mi, yoksa istikbale ait юeylerde mi зalэюacaрэz?"

"Hayэr (istikbale ait юeylerde deрil). Bilakis kalemlerin kuruduрu, miktarlarэn cereyan ettiрi (kesinleюtiрi) hususta!" buyurdular. Sьrвka tekrar:

"Цyleyse niye amel edelim (boюa zahmet зekelim)?" diye sordu. Aleyhissalвtu vesselвm:

"Зalэюэn! Herkes yaratэldэрэ юeye erecektir! Herkes, (yazэldэрэ) ameliyle amil olacaktэr!" buyurdular."

Mьslim, Kader 8, (2648).

4800 - Эbnu Mes'ud (R.a) anlatэyor: "Sвdэk ve Masdыk olan Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Sizden birinin yaratэlэюэ, annesinin karnэnda kэrk gьnde cem olur. Sonra bu kadar mьddetle "alaka" olur. Sonra bu kadar mьddette "mudga" olur. Sonra Allah bir meleрi dцrt kelimeyle gцnderir: (Bu melek) rэzkэnэ, ecelini, amelini, юaki veya said olacaрэnэ yazar, sonra ona ruh ьflenir. Kendinden baюka ilah olmayan zвta yemin olsun, sizden biri, (hayatэ boyunca) cennet ehlinin ameliyle amel eder. Цyle ki, kendisiyle cennet arasэnda bir zirвlэk mesafe kaldэрэ zaman ona yazэsэ galebe зalar ve cehennem ehlinin ameliyle amel ederek cehenneme girer. Aynэ юekilde sizden biri (hayatэ boyunca) cehennem ehlinin amelini iюler. Kendisiyle cehennem arasэnda bir ziralэk mesafe kalэnca yazэsэ ona galebe зalar ve cennet ehlinin amelini iюleyerek cennete girer."

Buhari, Kader 1, Bed'ь'l-Halk 6, Enbiya 1, Tevhid 28; Mьslim, Kader 1, (2643); Ebu Davud, Sьnnet 17, (4708); Tirmizi, Kader 4, (2138).

Rezin юu ziyadede bulundu: "(Resыlullah) юunu da buyurdular: "Nutfe dьюtь mь, kэrk gьn rahimde uзar. Sonra kэrk gьnde alaka olur. Sonra kэrkgьnde mudga olur. Bir nefis olarak yaratэlma safhasэna gelince, Allah onu tasfir edecek (юekillendirecek) bir melek gцnderir. Melek iki parmaрэnэn arasэnda toprak olduрu halde gelir. Onu mudgaya karэюtэrэr. Sonra onu yoрurur, sonra da emredildiрi ьzere onu tasvir eder."

4801 - Вmr Эbnu Vasэla anlatэyor: "Abdullah Эbnu Mes'ыd (R.a)'э dinledim. Demiюti ki: "Юakо, annesinin karnэnda iken юaki olandэr. Said de baюkasэndan ibret alandэr." (Bunu iюittikten sonra) Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'эn ashabэndan Huzeyfe denen zata uрradэ ve Эbnu Mes'ud'un sцylediрini anlattэ ve sordu:

"Kiюi amelsiz nasэl юakо olur?" Huzeyfe radэyallahu anh:

"Buna hayret mi ediyorsun? Ben Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'эn юцyle sцylediрini iюittim:"

"Nutfenin (rahme dьюmesinden sonra) kэrkiki gece geзti mi, Allah ona bir melek gцnderir (ve onun vasэtasэyla) nutfeyi юekillendirir; iюitmesini, gцrmesini, derisini, etini, kemiрini yaratэr. Sonra melek sorar:

"Ey Rabbim! Bu erkek mi, diюi mi?" Rabbin dilediрini hьkmeder, melek de yazar. Sonra sorar:

"Ey Rabbim! Eceli nedir?" Rabbin dilediрini hьkmeder, melek de yazar. Tekrar sorar:

"Ey Rabbim! Rэzkэ nedir?" Rabbin dilediрini hьkmeder, melek de yazar. Sonra melek elinde sahife olduрu halde зэkar. Artэk buna ne bir юey ilave eder ne de eksilir."

Mьslim, Kader 3, (2645).

4802 - Эbnu Mes'ud radэyallahu anh anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm (bir gьn) aramэzda doрrulup:

"(Hastalэk nev'inden) hiзbir юey hiзbir юeye sirayet etmez!" buyurmuюlardэ ki bir bedevi:

"Ey Allah'эn Resыlь! Nasэl olur? Bir deve sьrьsьne, kuyruрu ile haюefesini uyuzlamэю bir deve gelince hepsini uyuzlu yapar!" dedi. Aleyhissalatu vesselвm:

"Pekalв, birincisini kim uyuzladэ? Ne sirayet, ne safer (inancэnэzda hakikat) vardэr. Юurasэ muhakkak ki, Allah her nefsi yaratmэю, onun hayatэnэ, цlьmьnь, rэzkэnэ ve uрrayacaрэ musibetlerini yazmэюtэr."

Tirmizi, Kader 9, (2144).

4803 - Hz. Enes radэyallahu anh anlatэyor: Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm (bir gьn):

"Allah Teвla hazretleri bir kulun hayrэnэ diledi mi onu istimal eder!" buyurmuюtu. Kendisine: "Onu nasэl istimal eder?" diye soruldu.

"Цlьmden цnce salih amel iюlemede muvaffak kэlar!" buyurdu."

Tirmizi, Kader 8, (2134).

4804 - Hz. Ebu Hureyre (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Kiюi vardэr, uzun mьddet cennet ehlinin amelini iюler, sonra da ameli cehennem ehlinin ameliyle hitam bulur. Yine kiюi vardэr, uzun mьddet cehennem ehlinin ameliyle amel eder de sonunda cennet ehlinin ameliyle hitam bulur."

Mьslim, Kader 11, (2651).

4805 - Эbnu Amr Эbni'l-Вs (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Allah (cin ve ins dahil) mahlukatэnэ bir karanlэk iзinde yarattэ. Sonra ьzerlerine kendi nurundan serpti. Bu nur, kimlere isabet ettiyse hidayeti buldular, kimlere de isabet etmediyse sapэttэlar. Bu sebeple diyorum ki: "Kalem, Allah Teвla'nэn ilmi hususunda kurumuюtur."

Tirmizi, Эman 18, (2644).

KADERE RIZA

4806 - Sa'd Эbnu Ebо Vakkвs (R.a) anlatэyor: "Resьlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Ademoрlunun saadet (sebepleri)nden biri de Allah Teвla'nэn hьkmettiрine rэza gцstermesidir. Юekвvet (sebepleri)nden biri de Allah Teвla'ya istihareyi terketmesidir. Keza юekвvet (sebepleri) nden bir diрeri de Allah'эn hьkmettiрine razэ olmamasэdэr."

Tirmizо, Kader 15, (2152).

4807 - Hz. Ebu Hureyre (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Kuvvetli mь'min, Allah nazarэnda zayэf mь'minden daha sevgili ve daha hayэrlэdэr. Aslэnda her ikisinde de bir hayэr vardэr. Sana faydalэ olan юeye karюэ gayret gцster. Allah'tan yardэm dile, acz izhar etme. Bir musibet baюэna gelirse: "Eрer юцyle yapsaydэm bu baюэma gelmezdi!" deme. "Allah takdir etmiюtir. Onun dilediрi olur!" de! Zira "eрer" kelimesi юeytan iюine kapэ aзar."

Mьslim, Kader 34, (2664).

ЗOCUKLARIN HЬKMЬ

4808 - Hz. Aiюe (R.a) anlatэyor: "Bir зocuk цlmьюtь. Ben: "Ne mutlu ona! Cennet kuюlarэndan bir kuю oldu!" dedim. Aleyhissalвtu vesselвm:

"Sen Allah'эn cenneti de cehennemi de yarattэрэnэ, beriki iзin de цteki iзin de ahali yarattэрэnэ bilmiyor musun?" buyurdular."

Mьslim, Kader 30, (2662); Nesвi, Cenaiz 58, (4, 57); Ebu Davud, Sьnnet 18, (4713).

4809 - Эbnu Abbas (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'dan mьюriklerin зocuklarэ hakkэnda sorulmuюtu.

"Allah onlarэ yarattэрэ zaman ne yapacaklarэnэ iyi biliyordu!" buyurdular."

Buhari, Kader 3, Cenвiz 93; Mьslim, Kader 28, (2660); Ebu Davud, Sьnnet 18, (4711); Nesai, Cenaiz 60, (4, 59).

4810 - Hz. Ebu Hureyre (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Hz. Adem ve Musa aleyhimвsselam mьnakaюa ettiler. Musa, Adem'e:

"Эюlediрin gьnahla insanlarэ cennetten зэkaran ve onlarэ юekвvete (bedbahtlэрa) atan sensin deрil mi!" dedi. Adem de Musa'ya:

"Sen, Allah'эn risalet vermek suretiyle seзtiрi ve hususi kelamэna mazhar kэldэрэ kimse ol da, daha yaratэlmamdan (kэrk yэl) цnce Allah'эn bana yazdэрэ bir iюten dolayэ beni ayэplamaya kalk (bu olacak юey deрil)!" diye cevap verdi." Resыlullah devamla dedi ki:

"Hz. Adem Musa'yэ ilzam etti!"

Buhari, Kader 11, Enbiya 31, Tefsir, Tв-ha 1, 3, Tevhid 37; Mьslim, Kader 13, (2652); Muvatta, Kader 1, (2, 898); Ebu Dвvud, Sьnnet 17, (4701); Tirmizi, Kader 2, (2135).

4811 - Цmer Эbnu'l-Hattab (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Musa aleyhisselвm: "Ey Rabbim! Bizi ve kendisini cennetten зэkaran Adem'i bize bir gцster!" diye niyazda bulundu. Hak Teвla ve Tekaddes hazretleri de babasэ Adem aleyhisselвm'э ona gцsterdi. Bunun ьzerine Hz. Musa:

"Sen babamэz Adem misin?" dedi. Adem: "Evet!" deyince:

"Yani sen, Allah'эn kendi ruhundan ьflediрi kimsesin. Sana bьtьn isimleri црretti, meleklere emretti ve onlar da sana secde ettiler цyle deрil mi?" diye sordu. Adem yine: "Evet!" dedi. Hz. Musa sormaya devam etti:

"Цyleyse sen niye bizi ve kendini cennetten зэkardэn?"

Bu soru ьzerine Hz. Adem:

"Sen kimsin?" dedi. O: "Ben Musa'yэm!" deyince:

"Yani sen, Allah'эn risalet vererek mьmtaz kэldэрэ kimsesin. Sen Beni Эsrail'in peygamberi, perde gerisinde Allah'эn konuюtuрu kimsesin. Allah seninle kendi arasэna mahlukatэndan bir elзi de koymadэ deрil mi?" dedi. Hz. Musa "Evet!" deyince; Hz. Adem:

"Цyleyse sen, (bu sцylediрin юeyin) ben yaratэlmazdan цnce Allah'эn (kader) kitabэnda yazэlmэю olduрunu gцrmedin mi?" dedi. Hz. Musa "Evet!" deyince:

"Цyleyse Allah'эn kazasэ (hьkmь) benden цnce cereyan etmiю bir юey hakkэnda beni niye levmediyorsun?" dedi."

Aleyhissalвtu vesselвm, devamla:

"Hz. Adem, Musa'yэ ilzam etti. Hz. Adem Musa'yэ ilzam etti. Hz. Adem, Musa aleyhimesselвm'э ilzam etti" buyurdular."

Ebu Dвvud, Sьnnet 17, (4702).

KADERЭYE'NЭN ZEMMЭ

4812 - Huzeyfe (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Her ьmmetin mecusileri vardэr. Bu ьmmetin mecusileri "kader yoktur!" diyenlerdir. Bunlardan kim цlьrse cenazelerinde hazэr bulunmayэn. Onlardan kim hastalanэrsa ona ziyarette bulunmayэn. Onlar Deccal bцlьрьdьr. Onlarэ Deccal'e ilhak etmek Allah ьzerine bir haktэr."

Ebu Davud, Sьnnet 17, (4692).

4813 - Ebu Davud'un Эbnu Цmer'den gelen merfu bir rivayetinde юцyle buyrulmuюtur:

"Kaderiye fэrkasэ, bu ьmmetin mecusileridir. Eрer hastalanэrlarsa ziyaret etmeyin, цlьrlerse cenazelerine katэlmayэn."

Ebu Davud, Sьnnet 17, (4691).

4814 - Yine Ebu Dвvud'da Эbnu Цmer (R.a)'dan gelen merfu bir rivayette:

"Kader ehli ile dьюьp kalkmayэn, onlara dava aзmayэn" buyurulmuюtur..."

Ebu Dвvud, Sьnnet 17, (4720).

4815 - Эbnu Abbas (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Ьmmetimde iki sэnэf vardэr ki, onlarэn Эslвm'dan nasipleri yoktur: Mьrcie ve Kaderiye."

Tirmizi, Kader 13. (2150).

4816 - Nafi rahimehullah anlatэyor: "Bir adam Эbnu Цmer (R.a)'e gelerek:

"Falan kimse sana selam ediyor!" diyerek, Юamlэ birisinden selam getirdi. Эbnu Цmer radэyallahu anhьma:

"Bana ulaюtэрэna gцre, o kimse kaderi inkвr ediyormuю. Eрer o bцyle bir bid'a fikre saplandэ ise, sakэn ona benden selam sцyleme! Zira ben, Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'э iюittim:

"Bu ьmmette hasf (yere batэrma), mesh (suret deрiюmesi) (ve kazf= (taю yaрmasэ) olacak. Bu musibetler kaderi inkвr edenlere gelecek."

Ebu Davud, Sьnnet 7, (4613); Tirmizi, Kader 7, (2153, 2154).

4817 - Эbnu Amr Эbni'l-Вs (R.a) anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki:

"Allah mahlukatэn miktarlarэnэ, semвvвt ve Arzэ yaratmazdan ellibin sene evvel, Arюэ da su ьzerinde iken yazdэ."

Mьslim, Kader 16, (2653); Tirmizi, Kader 18, (2157),

4818 - Ebu Azze anlatэyor: "Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm buyurdular ki: "Allah bir kulunun bir memlekette цlmesini takdir etti mi, onu oraya -veya orada bulunan bir юeye dedi- muhtaз kэlar."

Tirmizi, Kader 11, (2148).

4819 - Эmam Mвlik'e ulaюtэрэna gцre, Эyвs Эbnu Muвviye'ye,

"Kader hakkэnda fikrin nedir?" diye sorulmuю da o юu cevabэ vermiюtir:

"(Benim fikrim) kэzэmэn fikridir!" Bu sцzle, onun sэrrэnэ ancak Allah'эn bildiрini sцylemek istemiюtir. Эyas, anlayэюta darb-э mesel olmuюtu. (Bir gьn) bir adam ona kader hakkэnda sordu:

"Kadere inanmэyor musun?" dedi. Adam:

"Elbette inanэyorum!" deyince:

"Bu kadarэ sana yeter! (Fazlasэ senin iзin mвlвyвnоdir). Zira Ali Эbnu Hьseyin, babasэ (Hz. Ali Эbnu Ebi Talib) radэyallahu anhьma'dan bana nakletti ki, Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm юцyle buyurmuюlardэr:

"Kiюinin mвlвyвnо юeyleri terketmesi, onun mьslьmanlэрэnэn gьzelliрindendir!"

Yine ona ulaюtэрэna gцre Lokmвn'a: "Sende gцrdьрьmьz (bu fazilet)in sebebi nedir?" diye sorulunca юu cevabэ vermiюtir:

"Emaneti eda, doрru sцz ve beni ilgilendirmeyen юeyleri terketmem!"

Rezin tahric etmiюtir. (Rivayette geзen "Kiюinin mвlвyвnоyi terketmesi Эslвm'эnэn gьzelliрindendir" юeklindeki Resыlullah aleyhissalвtu vesselвm'эn bu sцzь юu kaynaklarda geзer: Muvatta, Hьsnь Hulk 3, (2, 903); Tirmizi, Zьhd 11, (2318, 2319); Эbnu Mвce, Fiten 12, (2976); Rivayetin sonundaki "Yine ona ulaюtэрэna gцre Lokman'a..." kэsmэ da, Muvatta'da